Soja pochodzi z Azji, gdzie jest uprawiana prawie od 4 tysięcy lat. Obecnie najwięcej produkuje się jej w Stanach Zjednoczonych, Brazylii, Chinach i Indiach, ale coraz więcej upraw soi pojawia się i w Europie, w tym w Polsce.

Ponieważ soja poprawia właściwości chemiczne gleby, wymaga dużo mniej (nawet pięć razy mniej, w porównaniu ze zbożami!) wody i niewiele nawozów azotowych, stała się popularna wśród rolników. Produkty sojowe zdobywają też coraz większe powodzenie wśród konsumentów, co sprawia, że produkcja soi jest coraz bardziej opłacalna.

Soja w codziennej diecie

Soja to roślina z grupy roślin strączkowych. Podobnie jak groch, fasola czy soczewica jest źródłem białka, jednak w porównaniu ze znanymi nam strączkami dostarcza dużo więcej wartości odżywczych, w tym zdrowych (nienasyconych) kwasów tłuszczowych czy fitoestrogenów. Białko roślinne pozbawione jest też szkodliwych puryn, które utrudniają przyswajanie mikroelementów z produktów odzwierzęcych. Według najnowszych badań, przyswajanie białka z soi oscyluje wokół 90%!

Soja dostarcza aminokwasów, witaminy B, cynku, żelaza oraz wapnia. Badania wskazują, że fitoestrogeny zawarte w soi mogą pomóc w łagodzeniu objawów menopauzy, a izoflawony –w zażegnaniu ryzyka chorób układu krążenia, podnoszą też ilość dobrego cholesterolu we krwi. Również w profilaktyce osteoporozy soja przynosi dobre efekty, co poparte jest badaniami naukowymi.

Jak zatem wprowadzić ją do codziennej diety, skoro jest tak dobra na wszystko? Z soi produkuje się tofu – twarożek, który w wielu przypadkach zastępuje produkty pochodzenia zwierzęcego, takie jak ser czy nawet mięso! Jest bardzo popularny w diecie wegetariańskiej i wegańskiej. Soja to również olej, tempeh (zamiennik dla mięsa i nabiału), sos sojowy, stosowany szeroko w kuchni azjatyckiej, ale coraz częściej podbijający kubki smakowe osób na całym świecie, „mleko” czy mąka sojowa. Ważne, by pamiętać, że – tak samo, jak w przypadku innych rośliny strączkowych – nie można soi spożywać na surowo, trzeba poddać ją obróbce – zwykle namoczyć i ugotować.

Soja w rolnictwie

Białko sojowe jest cenne nie tylko dla ludzi. Świetnie sprawdza się jako komponent paszy w żywieniu trzody czy bydła mlecznego, a po obróbce cieplnej – także jako karma dla innych zwierząt, na przykład drobiu.

Ponieważ większość soi jest obecnie sprowadzana z zagranicy, powoduje to zwiększenie kosztów – dlatego warto wygospodarować część areału na rzecz uprawiania tam tej rośliny. Zwiększenie produkcji soi w Polsce to dywersyfikacja źródeł jej pochodzenia, a to przekłada się na realny zysk dla rolników i hodowców. Uniezależnienie się od importu sprawi, że podniesie się samowystarczalność polskich agronomów i niezależność w kwestii wytwarzania produktów sojowych zarówno dla ludzi, jak i dla zwierząt.

Rozwojowi upraw soi w Polsce sprzyjają nie tylko przemysł paszowy i przetwórnie, które z chęcią będą używały soi z rodzimych upraw, ale i coraz bardziej rozpowszechniony skup tego ziarna na terenie całego kraju i rozwój umiejętności i technik potrzebnych do jej kultywacji. Soja nie ma wielkich wymagań i choć najlepiej przyjmuje się w południowej i wschodniej Polsce, to i w innych regionach można uzyskać dobre zbiory – należy tylko zachować kilka reguł, dotyczących terminu i sposobu wysiewu.

Coraz bardziej rozpowszechnione są też środki ochrony roślin przeznaczone dla soi – a, jak powiedziano wcześniej, potrzebuje ona niewiele (lub wcale) nawozów azotowych. Nie bez znaczenia jest też fakt, że soja jest świetnie przystosowana do czasu suszy, ponieważ nie musi pobierać dużych ilości wody z opadów. Najlepiej dla jej uprawy sprawdzą się gleby kategorii II-IV. 

Wspomnieć należy również, że soja, jako roślina wysokobiałkowa, objęta jest dopłatami, co jeszcze bardziej podnosi opłacalność jej upraw. Oblicza się, że zbliżona jest rentownością do produkcji rzepaku, a na pewno jej opłacalność jest wyższa niż opłacalność upraw zbóż i kukurydzy! 

Warto więc zainwestować w soję – dla zdrowia i dla korzyści finansowych!